اکنون شرایط صدور گذرنامه به گونه ای شده است که همه افراد باید گذرنامه مستقل داشته باشند و دیگر اسامی و اطلاعات همراه در گذرنامه والدین ذکر نمی شود . البته برای صدور گذرنامه برای دختران و پسران زیر 18 سال رضایت والدین شرط است. اکنون همه اعضای خانواده گذرنامه مستقل دارند حتی برای کودکان دو ساله نیز گذرنامه مستقل صادر می شود که این موضوع از الزامات بین المللی است و پلیس ایران نیز آن را رعایت می کند.

---

افراد زیر می توانند گذرنامه دریافت نمایند:

  افراد بالای 18 سال

  افرادی که سن آنها کمتر ۱۸ سال است با اجازه ی ولی یا قیم

  کسانی تحت ولایت یا قیمومیت هستند و اجازه کتبی ولی یا قیم خود را دارند

  مشمولین خدمت وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره عمومی

  بانوانی که کمتر ۱۸ سال دارند و ازدواج کرده اند با اجازه کتبی همسر خود

  بانوانی که شوهر خارجی دارند

  بانوانی که مقیم خارج از کشور هستند

---

شرایط دریافت گذرنامه برای افراد زیر ۱۸ سال

در گذشته شرایط برای اخذ گذرنامه برای افراد زیر ۱۸ سال کمی سخت بود. از طرف دیگر نیز، بسیاری از خانواده ها ترجیح می دادند از گذرنامه خانوادگی برای سفر خود استفاده کنند. یعنی فرزندان، گذرنامه ای به همراه پدر و یا به همراه مادر می گرفتند. اما حالا شرایط تغییر کرده است و برای کودکان دو تا ۱۸ سال نیز گذرنامه مستقل صادر می شود. اما باید توجه داشت که این گذرنامه ها صرفا با رضایت و درخواست والدین صادر می شود. بنابر آنچه گفته شد، کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال پس از دریافت گذرنامه با رضایت والدین، مشکلی برای خروج از کشور ندارند.

  بانوان متاهل زیر ۱۸ سال باید اجازه کتبی همسر خود را داشته باشند.

  برای دختران زیر ۱۸ سال تنها راه برای دریافت اجازه خروج از کشور بدون اجازه پدر، اجازه دادگاه می باشد. دادگاه با بررسی شرایط می تواند برای خروج دختر تصمیم گیری کند و در نهایت اجازه خروج برای او صادر شود؛  در غیر اینصورت به هیچ وجه اجازه خروج از کشور به او داده نمی شود.

   وضعیت گذرنامه خانم متاهلی که در زمان تجردی گذرنامه دریافت کرده ، بعد از ازدواج چه می شود؟  

خانم های متاهل برای صدور گذرنامه باید رضایت همسر را ارایه دهند هر چند این افراد در زمان تجرد گذرنامه داشته باشند اما با تغییر شرایط ، گذرنامه دیگری البته با رضایت همسر برای آن ها صادر می شود.

---

شرایط خروج از کشور برای پسران و دختران بالای ۱۸ سال

از آن جایی که شرایط صدور گذرنامه مستقل برای دختران بالای 18 سال رضایت والدین است ، برای خروج از کشور دیگر نیازی به اخذ رضایت والدین نیست. اما در صورتی که پسرها بر اساس شناسنامه خود به سن ۱۸ سال تمام برسند، برای خروج از کشور نیاز به مشخص کردن وضعیت نظام وظیفه خود و یا رعایت بعضی دستورالعمل ها دارند.

قوانین خروج از کشور مشمولان نظام وظیفه

پسرانی که به سن ۱۸ سال تمام رسیده اند، از لحاظ نظام وظیفه، مشمول خدمت سربازی هستند. مشمولانی که قصد خروج از کشور را دارند، برای خروج از کشور باید فاقد غیبت بوده و وضعیت تحصیلی آنها نیز مشخص باشد. مهلت معرفی مشمولان فارغ التحصیل به سازمان نظام وظیفه، نباید به پایان رسیده باشد. مشمولان بالای ۱۸ سال باید برای برگشت به کشور در زمان مقرر شده، مبلغی را به عنوان وثیقه قرار دهند. همچنین متقاضیان خروج از کشور در صورتی که دانشجو هستند، باید درخواست کتبی مجوز خروج موقت از کشور از دانشگاه خود را ارایه کنند.

   اما نکته ای مهم در مورد سن مشمولیت وجود دارد. سن مشمولیت از ابتدای ماه ۱۸ سالگی آغاز می شود. برای مثال اگر تاریخ تولد پسری ۲۸ مهر ماه سال ۱۳۸۲ باشد، او از ابتدای مهر ماه سال ۱۴۰۰، مشمول قوانین خروج از کشور برای مشمولان سربازی محسوب می شود.

---

مدارک لازم برای دریافت پاسپورت

مدارک مشترک مورد نیاز برای اخذ گذرنامه توسط خانمها و آقایان

  اصل شناسنامه و کارت ملی و تاییدیه ثبت احوال   

• برای افراد بالای ۱۵ سال شناسنامه عکس دار بهمراه رضایت نامه ولی، سرپرست یا قیم قانونی
• افراد زیر 15 سال، برای اخذ پاسپورت باید دفترچه بیمه، گواهی اشتغال به تحصیل و یا گذرنامه عکس‌دار خود را تحویل ماموران صدور دهند.
• بازنشستگان نظامی که 5 سال تمام از بازنشستگی آن‌ها نگذشته است، باید از حفاظت یگان خود اجازه کتبی به همراه داشته باشند.
• بازنشستگان نظامی که 5 سال تمام از بازنشستگی آن‌ها گذشته می‌گذرد، می‌بایست اصل و کپی کارت کانون بازنشستگان را ارائه دهند. (نیازی به ارائه گواهی از سازمان متبوع نیست.)
• نظامی‌هایی که هنوز مشغول کار هستند، باید نامه موافقت حفاظت یگان مربوطه را ابتدا به دبیرخانه اداره گذرنامه ارائه و پس از ثبت به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی ارائه کنند.
• برای متولدین خارج از کشور، ارائه مدرک نحوه ورود الزامی است.

  ارائه اصل آخرین پاسپورت

  عکس بیومتریک یا پاسپورتی (آقایان بدون کلاه، کراوات، عینک و زیور آلات و آرایش مو و برای خانم ها با حجاب کامل، بدون آرایش و زیورآلات، برای دختران بالای ۶ سال هم باید حجاب رعایت شود.)

شرایط اختصاصی خانم‌ها برای تصویر بیومتریک

1. حجاب کامل (عدم نمایش تار و ریشه مو)
2. بدون آرایش غیر متعارف
3. بدون عینک
4. استفاده از مقنعه یا روسری بدون طرح و نقش (رنگ آن سفید و سبز تیره یا روشن نباشد)
5. مشخص بودن گردی کامل صورت شامل گوشه ابروها، گونه‌ها، چانه و پیشانی
6. عدم استفاده از وسایل تزئینی در چهره (مانند نگین روی بینی و دندان)
7. در خدمت گذرنامه حجاب کامل برای بانوان بالای 5 سال الزامی است
8. در خدمت گذرنامه لباس دختران زیر 5 سال باید پوشیده و گوش ها کاملاً نمایان باشد 

 شرایط اختصاصی آقایان برای تصویر بیومتریک

1. بدون آرایش
2. بدون عینک
3. بدون کلاه
4. بدون کروات
5. بدون گردنبند
6. بدون وجود نوشته یا برچسب روی لباس
7. عدم استفاده از لباس سفید و رنگ سبز (تیره یا روشن)
8. عدم استفاده از لباس های یقه باز و یا کاپشن‌های یقه بلند
9. نمایان بودن تمام اجزا صورت بخصوص هردو گوش
10. عدم استفاده از وسایل تزئینی در چهره
11. عدم استفاده از مدل موی سر غیر متعارف
12. محاسن باید مطابق عرف جامعه به گونه‌ای که لبها پیدا باشد (ریش پروفسوری جهت کارت پایان خدمت یا معافیت قابل قبول نیست)
13. لباس روحانیت و عمامه برای روحانیون قابل قبول است.

استثنائات شرایط اخذ چهره برای تصویر بیومتریک

افرادی که شامل موارد زیر می‌شوند نمی‌توانند از کیوسک‌های دفاتر استفاده کنند و می‌بایست در زمان مراجعه به دفاتر، عکسی مطابق با استاندارد‌های ذکر شده را همراه خود داشته باشند.

1. نوزادان زیر 3 سال
2. افراد دارای جراحت از ناحیه سر
3. شفاجویانی که شیمی درمانی می شوند
4. افرادی که جراحی زیبایی روی صورت داشته اند و هنوز دوره درمان کامل نشده است.
5. اقلیت مذهبی با محاسن خاص

   پرداخت هزینه پاسپورت که از سال 1400  تاکنون شامل موارد زیر است:

1. هزینه صدور گذرنامه: 3,850,000 ریال
2. هزینه عوارض شهرداری: 62,500 ریال
3. خدمات گذرنامه: 731,520 ریال
4. هزینه عکاسی و احراز هویت که در کیوسک‌های مستقر در دفاتر به صورت جداگانه انجام می‌شود: 430,000 ریال

لازم به ذکر است که پرداخت مبالغ نام برده تنها از طریق دستگاه کارتخوان مستقر در پلیس +10 امکان‌پذیر است و واریز از طریق اینترنت، فیش واریزی بانک و یا عابربانک به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

مدارک اختصاصی مورد نیاز برای اخذ گذرنامه توسط آقایان

• ارائه اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت صرفا هوشمند (کارت معافیت‌های قدیمی فاقد اعتبار هستند.) و یا مجوز رسمی از سازمان وظیفه عمومی برای مشمولین

کسانی که برای تعویض کارت پایان خدمت یا معافیت قدیمی به هوشمند اقدام کرده باشند، بعد از گذشت 24 ساعت از درخواست تعویض، می‌توانند با ارائه برگه ثبت درخواست تعویض کارت به افسران گذرنامه مستقر در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی، درخواست صدور یا تعویض گذرنامه دهند.

افراد بالای 50 سال نیازی به همراه داشتن کارت پایان خدمت ندارند.

• آقایان دانشجو یا دانش‌آموز برای خروج از کشور می‌بایست نامه از محصل تحصیل خود دریافت و به سازمان نظام وظیفه عمومی تحویل دهند.

مدارک اختصاصی مورد نیاز برای اخذ گذرنامه توسط خانم‌ها

• بانوان متاهل باید اجازه کتبی و محضری از همسر خود به همراه داشته باشند.

بانوان مقیم خارج در صورتی که همسر خارجی داشته باشند، دیگر به اجازه محضری همسر نیازی ندارند، همچنین اقامت با گذرنامه ایرانی قابل قبول است.

بانوانی که همسر خود را از دست داده‌اند، باید اصل گواهی فوت و یا اصل شناسنامه باطل شده همسر خود را نیز به همراه داشته باشند.

خانم‌هایی که از همسر خود جدا شده‌اند، برای اخذ گذرنامه باید اصل طلاق‌نامه خود را تحویل دهند.

---

چه کسانی شرایط گرفتن پاسپورت را ندارند؟

اخذ گذرنامه به قوانین مربوطه بستگی دارد، اما صدور آن به شرایطی وابسته است. به همین خاطر افرادی که در ادامه می‌گوییم، شرایط گرفتن پاسپورت را ندارند:

• افرادی که طبق دستور کتبی مسئولین قضایی، اجازه ندارند از ایران خارج شوند.
• افرادی که سوءپیشینه داشته باشند، اجازه خروج از کشور را ندارند. (افراد 2 سال پس از زمان سوءپیشینه‌شان می‌توانند پاسپورت بگیرند.)
• کسانی که خروجشان از کشور بنا بر نظر مسئولین به حکومت آسیب می‌رساند.
• کسانی که مالیات و مبالغی را به دادگستری و ثبت اسناد بدهکار باشند.

---

آیا ممکن است فرزند بدون اجازه یکی از والدین از کشور خارج شود؟

جواب این سوال قطعا خیر است. طبق قوانین حضانت کشور، هر کدام از والدین که حضانت فرزند مشترک را برعهده دارند، حتی با کسب اجازه از دادگاه نمی ‌توانند بدون اجازه طرف دیگر فرزند را از کشور خارج کنند.

اگر حضانت فرزندی که زیر ۱۸ سال سن دارد با مادر باشد، طبق قانون باید برای خروج از کشور رضایت پدر وجود داشته باشد در غیر اینصورت مادر نمی تواند فرزند را از کشور خارج کند. همچنین اگر حضانت فرزند با پدر باشد، پدر می تواند گذرنامه را دریافت کند اما مادر قادر است از طریق ثبت درخواست خود در اداره گذرنامه مانع خروج فرزند شود.

اگر پدر و مادر طلاق گرفته باشند هم شرایط گفته شده برقرار است اما چنانچه مادر دختر، مجدداً ازدواج کرده باشد، دریافت اجازه خروج از کشور توسط دادگاه بررسی می شود و به تشخیص دادگاه بستگی دارد.